Gawain 3: Wrilter Task 4 pts
0
Panuto: Suriin
Suriin at
at tukuyin ang makatotohanang paglararawan
pangyayaring nabanggit sa buod ng nobela sa; tao, 1 punan, kapaligiran at
pulitika

1.  dalagang-bukid -   uri ng isda

2.  kapit-bisig - natutulungan

3. tubig-tabang - tubig galing sa ilog

4. tubig-alat - tubig sa dagat

5. likas-yaman - mga yaman na nangaling sa kalikasan

6. balat-sibuyas - iyakin o madaling masaktan

7. tanghaling-tapat - alasdoese ng umaga (pagitan ng hapon at umaga)

8. hatinggabi - alasdose ng gabi (pagitan ng gabi at madaling araw

9. madaling-araw - pagitan ng hatinggabi at bukang-liwayway

10. bukang-liwayway - mag-uumaga

11. takip-silim - mag-gagabi

12. sirang-plaka - paulit-ulit ang sinasabi

13. agaw-pansin - madaling makakuha ng atensyon

14. nakaw-tingin - pagtingin sa isang tao ng di namamalayan

15. ningas-kugon - hindi tinatapos ang sinimulang gawain.

16. boses-palaka - sintunado

17. akyat-bahay- magnanakaw

18. patay-gutom- matakaw

19. ingat-yaman- (treasurer) taga pamahala ng salapi at iba pa

20. taingang-kawali - nagbibingi-bingihan

buod: ang katamaran ng mga pilipino

ang sanaysay ni jose rizal na "katamaran ng mga pilipino" (la indolencia de los filipinos) ay sinulat niya para magbigay tugon sa pagbabansag sa mga pilipino na tamad. ang ibig sabihin ng sanaysay na ito sa ingles, "the indolence of the filipinos", ay "little love for work, lack of activities". ayon kay rizal, ang pagbabansag na ito ay may katotohanan. sinabi niya na may mga dahilan at sanhi kung baket masasabi na ang mga pilipino ay mga tamad.
ayon sa kanya, ang pangunahing sanhi ay ang mainit na klima ng pilipinas. nahihirapan ang mga pilipino na gumawa dahil sa init ng araw na tumitinag sa kanilang mga balat. masasabi na ang katamaran ng mga pilipino ay dahil na rin sa pagsakop ng kastila sa pilipinas. noong bago pa dumating ang mga kastila, nakikipagkalakalan na ang mga pilipino sa tsina at sa ibang karatig na bansa, nagsasaka, nag-aalaga ng mga manok, naghahabi ng mga tela at damit, at iba pa. subalit nang dumating ang mga kastila, pinatamlay niya ang mga kalakalan na ito at nagresulta nang di-pag-usad ng industriya ng pilipinas at ng mga produktong niluluwas. salungat noon na nakakapagsaka sila ng malaya, ang mga pilipino noong panahon ng kastila ay makakapagsaka lang kapag may pahintulot na ng pamahalaan. at kung magtatanim naman sila, ang kapalit naman ng kanilang produkto ay maliit na halaga lang. ang mga patakaran ng pamahalaan katulad ng sapilitang paggawa at pagbabawal ng pagkakaroon ng sandata at baril ay naging sanhi din ng katamaran ng mga pilipino. dahil sa sapilitang paggawa, hindi nagkaroon ng katiyakan ang kanilang kabuhayan at nang lumaon sila'y naging pabaya. dahil sa pagbabawal ng pagkakaroon ng sandata at baril, maraming pilipino ang namatay sa kamay ng mga piratang galing ng sulu at mindanaw. nagbunga ito ng pagbagsak ng industriya at sakahan sa mga lugar na nilusob ng mga pirata at pinabayaan na lang ang mga ito dahil na rin sa walang pera para isaayos at buhayin pa ang mga ito at hindi sila tinutulungan ng pamahalaan noon. ayon pa kay rizal, ang mga kasakiman at pagmamalabis ng mga encomendero at gobernador ay nagdulot din ng mga pamatay-sigla upang ang mga pilipino ay gumawa. noong panahon ng kastila, tinitingala ng mga pilipino ang mga kastila, na hindi gumagawa ng mabibigat na gawain. dahil dito, ginagaya nila ito para masabi na sila'y "parang mga kastila", na maaaring kahulugan ay panginoon o maginoo. ang mga pilipino din noon ay naniwala sa mga kura paroko na nagsasabi na ang mga mayayaman ay hindi pupunta sa langit kapag ito'y namatay na. natanim sa isip ng mga pilipino noon na hindi na dapat gumawa upang hindi na yumaman. isa pang nagpalala sa katamaran ng mga pilipino ay ang pagsusugal. umaasa na lang sa swerte ang mga pilipino noon para lang mabuhay. ang masamang sistema ng edukasyon noon ay nagdulot din ng mababang pagkilala sa sarili. ani nga ni rizal, "buhat sa pagkabata ay wala silang natutunan kundi ang pagkilos na parang makina na hindi nalalaman ang buong kabagayan." nagkaroon tuloy ng pag-aalinlangan at pagtutunggali ng isip at tungkulin ay naging ugat ng katamaran ng mga pilipino. iminulat sa tamad na pamumuhay ng mga monghe noon ang mga pilipino kaya naging tamad sila. iniukol nila ang kanilang salapi sa simbahan upang magkaroon lang ng mga himala sa kanilang buhay. isa pang nagpalala sa katamaran ng mga pilipino ay ang di-pagkakaroon ng nasyonalismo dahil na rin pagkait sa karapatan na magtatag ng mga samahan na magbubuklod sana ng mga pilipino. tinamad ang mga pilipino na makipag-usap at makipag-ugnayan sa mga ibang tao sa ibang lugar ng pilipinas. isa pang dahilan ay kapag mayroong isang pilipino na nagtagumpay, hindi na nagaganyak ang iba pang pilipino na magtagumpay dahil na naiisip naman nila na mayroong nang gagawa ng trabaho para sa kanila.